Borçlu, kendisine gönderilen ödeme emri üzerine, borcu olmadığını, borcunu ödemiş olduğunu, borcun zamanaşımına uğramış olduğu gibi sebeplerle borca itiraz etmek isteyebilir. Ödeme emrine itiraz edilmesi ise başlamış olan takibi olduğu yerde durdurur. Bundan sonra takibi devam etmesini isteyen alacaklı bu itirazı kaldırmalıdır.
İlamsız ödeme emrinin borçluya tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde borçlu, ilamsız ödeme emrine itiraz edebilir. Eğer 7 gün içerisinde ilamsız icra takibinde ödeme emrine itiraz edilmezse icra takibi kesinleşir ve alacaklı haciz aşamasına geçerek borçlunun malvarlığında haciz işlemi başlatır.
İlamsız icra takibinde borçlunun icra takibine itiraz etmesi ile icra takibi durur. Bu nedenle alacaklının takibin devamını sağlaması ve alacağını tahsil yoluna gidebilmesi için itirazın iptali davası veya itirazın kaldırılması davası açması gerekir. İlamsız ödeme emrine itiraz da iki nedenle yapılabilir. Bu nedenlerden ilki imzaya itiraz diğer neden ise borca itirazdır.
İcra Takibi Nedir ?
İyi örgütlenmiş bir toplumda, hakların alınması için özel bir takip yoluna ihtiyaç duyulacak haller istisnai niteliktedir. Bununla beraber her toplumda, borcunu veya mahkeme kararıyla mahkûm olduğu bir edimi yerine getirmeyen borçlular da yer almaktadır. Bu gibi borçlulara karşı, alacaklılara haklarını koruyabilmek için devlet gücünün yardımını isteme hakkı tanınmıştır. İşte bu aşamada devreye giren devlet gücü, İcra Müdürlüğü nezdinde başlatılan icra takibidir. İcra yolları, değişik bakımlardan alt ayrımlara tabi tutulmakla birlikte esas itibariyle üç bölümde incelenmektedir. Bunlar şu şekildedir:
Rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip
İlamlı icra takibi
İlamsız icra takibi
Rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip, rehinli alacakların özelliği sebebiyle, kanun koyucu tarafından öngörülmüş ayrı bir takip türü olup, İcra ve İflas Kanunu’nda (İİK) belirtilen istisnalar dışında, rehinli alacaklıların öncelikle rehnin paraya çevrilmesi yoluna başvurması zorunlu kılınmıştır.
İlamlı icra takibinde, alacaklının elinde borçlusuna karşı almış olduğu bir ilam vardır. Alacaklı, ilamı icra dairesine vererek ilamlı icra takibi yapar.
İlamsız icra takibinde ise, alacaklı, para veya teminat alacağı hakkında, daha önce mahkemede dava açıp bir ilam elde etmek zorunda kalmaksızın para veya teminat alacağına kavuşabilmek için doğrudan icra dairesine başvurarak ilamsız icra takibi başlatabilir.
İlamsız icra takibinde daha önce bir dava açılıp yargılama yapılmamış ve hüküm verilmemiş olduğundan, borçluya, kendisine karşı yürütülen takibe itiraz ederek, takibin sonuçlanmasına engel olma imkânı tanınmıştır.
Ödeme Emri Nedir ?
İlamsız yahut ilamlı bütün takip yolları, alacaklının icra dairesine yapacağı bir takip talebi ile başlar. Takip talebini alan icra dairesi takip talebinin Kanun’un öngördüğü şartları içerdiğini görürse borçluya takip talebine uygun olarak hazırlanmış bir ödeme emri gönderir.
Ödeme emri ile borçluya, borcu ödemesi veya itirazı varsa bunu bildirmesi ve bunları yapmazsa hakkında cebri icraya devam edileceği (mallarının haczedileceği) ihtar edilir.
Ödeme Emrine İtiraz Nedir ?
Kendisine ödeme emri tebliğ edilen borçlu, borçlu olmadığını yahut alacağın vadesinin gelmediğini, şarta bağlı bulunduğu gibi bir itirazı varsa, bunu icra dairesine bildirmesine ödeme emrine itiraz denir.
Ödeme emrine itirazın geçerli olabilmesi için şu koşulların varlığı gerekmektedir:
Ödeme emrinin tebliğ edilmiş olması
İtiraz iradesi
Ödeme emrine itiraz edebilme ehliyeti
İtirazın yedi gün içinde yapılması
Borçlu veya vekilinin dava ve takip işlemlerine esas olmak üzere borçluya ait yurt içinde geçerli bir adres bildirmesi gerekmektedir.
Ödeme Emrine İtiraz Sebepleri
İtiraz sebeplerini iki bakımdan sınıflandırmak mümkündür. Bunlar:
Maddi hukuka dayanan itiraz sebepleri
Takip hukukuna dayanan itiraz sebepleri
İleri sürülüş şekli bakımından itiraz sebepleridir.
Maddi hukuka dayanan itiraz sebepleri, borçlunun maddi hukuka göre borcu ödemek zorunda olmadığına dair itirazlarıdır. Borçlunun itirazı alacağa yöneliktir. Örneğin; borç ödenmiş, zamanaşımına uğramıştır yahut alacak geciktirici şarta bağlıdır şeklindeki itirazlar maddi hukuka dayanan itiraz sebepleridir.
Borcum yoktur. (borçlu olmadığı itirazı)
Borcum iddia edildiği kadar değildir, 9.500 TL’dir. (kısmi itiraz)
Alacak hiç doğmamıştır.
Borcu ödedim. (ifa itirazı)
Sözleşme geçersizdir. (hukuksal ilişkinin geçersizliği)
Alacak muaccel değildir. (muacceliyet itirazı)
Alacak zamanaşımına uğramıştır. (zamanaşımı def’i)
Alacaklı sıfatı yoktur. (taraf itirazı)
Takip hukukuna dayanan itiraz sebepleri, alacaklının takip yapma yetkisi bulunmadığına ilişkin yapılan itirazlardır. Örneğin; yetki itirazı takip hukukuna dayanan itiraz sebebidir.
Ankara 9.İcra Dairesi yetkisizdir. (yetki itirazı)
Talep edilen alacakla ilgili devam eden bir takip bulunmaktadır. (derdestlik itirazı)
Mal varlığımda iddia edilen şekilde bir artış olmamıştır. (yeni mal edinilmediği itirazı)
Kaza nedeniyle ortaya çıkan zarar bilinmemektedir. (alacağın belirli olmadığı itirazı)
Aramızda birbirimize karşı icra takibi yapmayacağımıza dair 11.01.2021 tarihli sözleşme vardır. (icra takibi yapma hakkından vazgeçildiği itirazı)
İleri sürülüş şekli bakımından itiraz sebepleri, imzaya itiraz ve borca itiraz olmak üzere iki kısımda incelenir.
İmzaya İtiraz Nedir ?
Alacaklının bir adi senede dayanarak icra takibi yapmış olması halinde borçlunun bu adi senet altındaki imzanın kendisine ait olmadığı gerekçesiyle yaptığı itiraza imzaya itiraz denir. Borçlu takibin dayandığı adi senet altındaki imzanın kendisine ait olmadığına ilişkin itiraz ederken, bu itirazını ayrıca ve açıkça belirtmek zorundadır. Örneği, “imza sahtedir”, “senet altındaki imzayı inkar ediyorum”, “imza bana ait değildir” gibi.
Borçlu itirazında imzaya itiraz ettiğini ayrıca ve açıkça bildirmezse, o icra takibi yönünden adi senet altındaki imzayı kabul etmiş sayılır.
İmzaya itiraz edilebilmesi için takibin adi bir senede dayanıyor olması gerekmektedir. Adi senet resmi olmayan senettir. Resmi senetteki imza icra takibine itiraz yoluyla öne sürülemez.
Borca İtiraz Nedir ?
İmzaya itiraz dışında kalan tüm itirazlara borca itiraz denir. Örneğin; ödeme, takas, zamanaşımı gibi. Yetki itirazı ayrı olarak veya borca itiraz ile birlikte yapılırsa borca itiraz gibi işlem görür. Ancak, yetki itirazı imzaya itiraz ile birlikte yapıldığı takdirde imzaya itiraz gibi işlem görür.
Borca itirazda itiraz sebeplerinin ayrıca ve açıkça gösterilme zorunluluğu bulunmamaktadır. Borçlunun yalnızca “itiraz ediyorum” demesi yeterlidir. Ancak, borçlunun itirazında bildirdiği itiraz sebepleri, alacaklının itirazın kaldırılması talebi ile icra mahkemesine gitmesi halinde önem taşır. Zira, borçlu bu halde itirazında bildirdiği sebepler ile bağlı olup, itirazında sebep bildirmemişse senet metninden anlaşılamayan itiraz nedenlerini itirazın kaldırılması aşamasında icra mahkemesinde ileri süremez.
Borçlu borcun tamamı yerine bir kısmına da itiraz etmesi mümkündür. Buna kısmi itiraz denir. Ancak, kısmi itirazda borçlu itiraz ettiği kısmı ayrıca ve açıkça belirtmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, hiç itiraz etmemiş sayılır.
Ödeme Emrine İtirazın Yapılması
İtiraz kural olarak takibin yapıldığı icra dairesine yapılır. Ancak borçlunun, takibin yapıldığı yerden başka icra dairelerinde de ödeme emrine itiraz etmesi mümkündür. Bu durumda borçludan gerekli giderler alınarak itiraz dilekçesi veya tutanak takibin yapıldığı yer icra dairesine gönderilir. İtirazın süresinde yapılıp yapılmadığı başvurulan icra dairesindeki tarihe göre belirlenir.
İtiraz yazılı dilekçe ile veya sözlü olarak yapılabilir. Her iki durumda da itiraz tutanağa geçirilir. İtirazdan dolayı borçludan herhangi bir gider alınmaz ve borçluya itiraz ettiğine dair bir belge verilir. İcra dairesi 3 gün içerisinde, bu itirazı alacaklıya bildirir. Bu bildirim için gerekli gider alacaklının yatırdığı avanstan karşılanır.
Takip talebine itiraz eden borçlu veya vekili, borçluya ait yurt içinde bir adresi de itirazla birlikte bildirmek zorundadır. Süresi içinde yurt içinde adres bildirmezse, borçlunun itirazı kabul edilmez.
Borçlunun itirazından herhangi bir şarta bağlanmamış olması şartıyla her zaman vazgeçmesi mümkündür. Öte yandan, ödeme emrine itiraz eden borçlu daha sonra borcunu öderse itirazından zımnen vazgeçmiş sayılır.
Ödeme Emrine İtiraz Süresi
Borçlu ödeme emrinin kendisine tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde itiraz etmelidir. Süresi içinde yapılmayan ödeme emrine itiraz geçersizdir. Ödeme emrine itiraz yazılı veya sözlü olarak icra dairesine yapılır. Borçlunun süresi içerisinde bulunduğu itiraz ödeme emrine karşı koyar ve icra takibini durdurur.
Ödeme emrinin ulaşmasından itibaren 7 günlük süre başlar. Bu süre kesindir ve 7 günlük süre geçtikten sonra artık borca itiraz edilemez. Borçlu borcu olmadığı iddiasında ise bunu ancak ayrıca bir dava ile ileri sürebilir.
Gecikmiş İtiraz
Kural olarak, 7 günlük itiraz süresi hak düşürücü bir süre olup, borçlunun bu süre içerisinde itiraz etmemesi halinde, icra takibi kesinleşmektedir. Ancak, Borçlu kusuru olmaksızın bir engeli nedeniyle bu süreyi geçirmiş ve itiraz edememiş ise, engelin kalktığı günden itibaren 3 gün içinde, mazeretini gösterir delillerle birlikte icra mahkemesine başvurarak itiraz edebilir.
Burada dikkat edilmesi gereken husus, borçlunun süresinde itiraz etmesine engel olan hususun, borçlunun ağır hastalığı vb. gibi borçlunun kusuruna dayanmamış olması ve yapılacak olan geçilmiş itirazın icra dairesine değil icra mahkemesine yapılmasıdır.
Yapılan itiraz neticesinde, icra mahkemesi kural olarak duruşma olmaksızın dosya üzerinden başvuruyu karara bağlar. Mahkeme mazereti haklı görürse, icra takibi durur. Daha önce borçlunun mallarına haciz konulmuşsa, mazeretin kabulü kararının tefhim veya tebliği tarihinden itibaren alacaklı yedi gün içinde, icra mahkemesinde itirazın kaldırılması ya da genel mahkemelerde itirazın iptali davasını açmaz ise haciz kalkar.
Borçluya ödeme emri ilanen tebligat yolu ile tebliğ edilmiş ise, borçlu kusuru bulunmaksızın ilanen tebligatı öğrenemediğini ileri sürerek gecikmiş itirazda bulunamaz.
Ödeme Emrine İtiraz Dilekçe Örneği
ANTALYA (..) İCRA MÜDÜRLÜĞÜ’NE
Dosya No : xxx/xxx Esas
BORCA İTİRAZ
EDEN : xxx (TC: xxx)
VEKİLİ : Av.Selçuk Akyol
ALACAKLI : xxx
KONU : Ödeme emrine, borca, takibe, faiz oranına, faize, işlemiş faize ve takibin tüm ferilerine itirazlarımızı içerir dilekçemizden ibarettir.
TEBLİĞ TARİHİ : xx/xx/xxxx
AÇIKLAMALAR :
Müdürlüğünüz nezdinde yukarıda esas numarası yazılı dosyada, müvekkilim aleyhine ilamsız takip yolu ile icra takibi yapılmış ve ödeme emri gönderilmiştir. Yasal süresi içinde müvekkilim aleyhine başlatılan icra takibine aşağıdaki gerekçelerle itiraz ettiğimizi bildiririz.
Alacaklı olduğunu iddia eden taraf, müvekkilim aleyhine haksız bir şekilde ilamsız icra takibi başlatmıştır. Zira, müvekkilimin herhangi bir borcu bulunmamaktadır. Bu nedenle ödeme emrine, borca, takibe, faiz oranına, faize, işlemiş faize ve takibin tüm ferilerine açıkça itiraz ediyoruz.
NETİCE-İ TALEP: Yukarıda açıklanan nedenlerle; ödeme emrine, borca, takibe, faiz oranına, faize, işlemiş faize ve takibin tüm ferilerine itiraz eder, müvekkilim aleyhine açılan icra takibinin durdurulmasına karar verilmesini vekaleten saygılarımızla arz ve talep ederiz. ../…./……
Borca İtiraz Eden
Vekili
Av.Selçuk Akyol